miércoles, 14 de noviembre de 2012

3. KHITINKISA UK YATXATAÑATAKI

Para averiguar "de quién es eso"
Khiti-n(a)-ki-s(a) uk(a) liwru-xa

Vocabulario

khiti: interrogativa ¿Quién?
-na: sufijo de posesión "de"
-ka: sufijo verbalizador
-i: marcador de tercera persona

Diálogos

Pedro : Khitinkis aka liwruwa?: ¿De quién es este libro?
Antonio : Uka liwrux jumankiwa. Ese libro es tuyo.
Pedro : Aka liwrux nayankiti?: ¿Este libro es mío?
Antonio : Jisa, uka liwrux jumankiwa: Sí, ese libro es tuyo.
Pedro : Aka liwrux jupankiti?: ¿Este libro es suyo (de él)?
Antonio : Uka liwrux janiw jupankkiti. Ese libro no es suyo (de él).
Uka liwrux jumankiwa: Ese libro es tuyo.

Alicia : Khaa liwrux khitinkisa?: ¿De quién es aquel libro?
Milagros : Khaa liwrux jupankiwa. Aquel libro es suyo (de él).
Alicia : Khaa liwrux jupankiti?: ¿Aquel libro es suyo (de él)?
Milagros : Jisa, jupankiwa: Sí, es suyo (de él).
Alicia : Khaa kiwrux Mariyankiti?: ¿Aquel libro es de María?
Milagros : Janiw Mariyankkti. No es de María.
Jupankiwa: Es suyo (de él).

Conjugación

liwru: libro
nayana: mío (de mí)
nayankiwa: es mío (de mí)
jumankiwa: es tuyo (de ti)
jupankiwa: es suyo (de él)
jiwasankiwa: es nuestro (de nosotros)
Mariyankiwa: es de María

Diálogo

Pedro : Uka chumpax khitinkisa?: ¿De quién es esa chompa?
Antonio : Aka chumpax nayankiwa: Esta chompa es mía.
Pedro : Uka chumpax jumankiti?: ¿Esa chompa es tuya?
Antonio : Jisa, nayankiwa: Sí, es mía.
Pedro : Uka chumpax jupankiti?: ¿Esa chompa es suya (de él)?
Antonio : Janiw jupankkiti: No es suya (de él).
Nayankiwa: Es mía.

Vocabulario

pantaluna: pantalón
surmiru: sombrero
sinturuna: cinturón, correa
kamisa: camisa

Forma interrogativa negativa

Jani-ti nombre-na-ka-ka-i?
Jani-NEG NOM-GEN-VERB-IncNEG-3P?
Jani-NEG PRON-GEN-VERB-IncNEG-3P?
Jani-t(i) Mariya-n(a)-k(a)-k(a)-i?
Janit Mariyankki?

Respuesta negativa

Jani-wa nombre-na-ka-ka-i-ti
Jani-wa NOM-GEN-VERB-IncNEG-3P-NEG 
Jani-wa PRON-GEN-VERB-IncNEG-3P-NEG 
Jani-w(a) Mariya-n(a)-k(a)-k(a)-i-ti
Janiw Mariyankkiti

Diálogo

Alicia : Uka chumpax janit jumankki?: ¿No es tuya esa chompa?
María : Janiwa: No
Alicia : Aka liwrux janit jupankki?: ¿No es suyo (de él) este libro?
María : Janiwa: No
Alicia : Khaa liwrux janit nayankki?: ¿Aquel libro no es mío?
María : Janiwa: No
Alicia : Aka misax janit jiwasankki?: ¿No es nuestro esta mesa?
María : Janiwa: No

No hay comentarios:

Publicar un comentario